„Niets is zo dodelijk als alle neuzen dezelfde kant op. Je kijkt alleen naar elkaars achterhoofd.”
Als ketenpartner werk je met andere organisaties geschakeld samen aan een product of proces. Ketensamenwerking is de vorm van samenwerking tussen partijen die in eerste instantie geen directe zakelijke afspraak met elkaar behoeven te hebben, maar indirect gezamenlijk wel verantwoordelijk zijn voor het tot stand komen van een project en/of het produceren van een projectdoelstelling.
Om te komen tot een waardevolle samenwerking ligt het voor de hand om ketenpartners in een dialoog te confronteren met verschillende methodes van samenwerken. Het doel is om samen te komen tot betere resultaten tegen gelijkblijvende (of zelf minder) kosten. Bijkomend positief gevolg is dat partijen onderling ook meer met elkaar gaan samenwerken buiten de projecten om, in een duurzame relatie. (bron Wikipedia)
Wat is het gezamenlijk belang?
De noodzaak van samenwerken voor ketenpartners is evident. Sterker nog, er is geen ontkomen aan. Toch gaat het niet altijd even soepel: men gooit het werk over de schutting, er worden fouten gemaakt of er ontstaan conflicten. Hoe kan deze samenwerking beter worden ingericht?
Feitelijk is er sprake van een machtsstrijd, want het gaat over winnen of verliezen. Een machtsstrijd leidt echter nooit tot een bevredigende oplossing. Er is altijd iemand die verliest en verliezen is nooit fijn. Machtsstrijd beschadigt de relatie. Het leidt eerder tot verwijdering, dan tot toenadering.
Wanneer je de meerwaarde en kracht uit samenwerking tastbaar wil maken, zoek je naar het gezamenlijk belang.
Ikke, ikke, ikke!
Elke organisatie in de keten heeft een eigen belang. Dat hoort en dat mag!
Mensen die onafhankelijk zijn, kiezen hun eigen doel en handelen vanuit hun eigen kern. Die onafhankelijkheid is volgens Stephen Covey een voorwaarde om tot zinvolle samenwerking (wederzijdse afhankelijkheid) te komen.
Het prisoner’s dilemma belicht het structurele conflict tussen individueel belang en gezamenlijk belang. Het laat zien hoe het komt dat mensen zichzelf en elkaar tekort doen en bewust kiezen voor het eigen belang. In het algemeen geldt: als je niet actief stuurt op het gezamenlijk belang, kiezen mensen in 9 van de 10 situaties voor het (kortzichtige) eigen belang.
De individuele belangen passen in de samenwerking lang niet altijd als puzzelstukjes bij elkaar. De essentie van goed samenwerken tussen de ketenpartners is het kunnen omgaan met de verschillende belangen. Verschillen zijn de energiebron van ontwikkeling!
Je voorkomt verkokering en oriëntatie op het eigen belang door te focussen op de gehele keten, zonder het eigenbelang uit het oog te verliezen.
Denk jij in overvloed?
Als men bewust kiest voor het eigen belang, moet er een neutrale procesbegeleider actief sturen op het gezamenlijk belang. Het is duidelijk dat dit anders niet vanzelf gaat.
Impact Company doet dit door een specifieke mentale instelling te vragen over samenwerken. Namelijk dat er wordt gedacht in termen van overvloed. Veel mensen denken in termen van schaarste; ze hebben weinig zelfvertrouwen en denken dat er niet genoeg voor hen is. Zij denken dat de ander moet verliezen, zodat zij kunnen winnen.
Wanneer je er vanuit gaat dat er genoeg is voor iedereen, dan ben je bereid om van elkaar te leren, elkaar te beïnvloeden en iets voor elkaar over te hebben.
Om effectief te kunnen samenwerken, moet je niet denken in termen van concurrentie (‘winnen-verliezen’), maar in termen van win-win. Win/win is een houding (Covey zegt: frame of mind and heart) waarin we steeds wederzijds voordeel zoeken in de interactie. Beslissingen en oplossingen moeten dus voor alle partijen een voordeel hebben, iedereen moet zich er goed bij voelen en zich gecommitteerd voelen aan het gezamenlijk belang.
Hoe stuur je op gezamenlijk belang?
Wanneer je als aangewezen neutrale procesbegeleider gaat sturen op het gezamenlijke belang, is het actief bouwen aan het vertrouwen tussen de ketenpartners essentieel. Dat doe je door continu naar elkaar te luisteren en ieders standpunt serieus te nemen. Impact Company ontwerpt hiertoe een proces dat consensusvorming faciliteert waarin juist ook aandacht besteed wordt aan de alternatieve opvattingen, en waarbij de wijsheid van de minderheid wordt meegenomen in het meerderheidsbesluit. Immers, hoe meer er gecommuniceerd wordt vanuit het gezamenlijk belang en hoe groter het onderling vertrouwen is, des te sterker de relatie en duurzamer de samenwerking. Een typische win-winsituatie dus!
Het prisoner’s dilemma leert ons dat de kans dat mensen kiezen voor het gezamenlijk belang groter wordt als ze communiceren met elkaar en als ze elkaar vertrouwen.
Veiligheid en gelijkwaardigheid vormen de randvoorwaarden in dit hele proces.
Meer weten en leren?
In de training Decisions by Design gaan wij aan de slag met de vier stappen naar breed gedragen besluiten. Je krijgt in deze training technieken en tips aangeboden om besluitvorming zodanig vorm te geven dat een win-win situatie voor alle betrokkenen is gecreëerd. Zo bereik je commitment en boek je voortgang in het verandertraject!
